Анх Монголдоо төгсөж ирээд анзаарсан Монголчуудын маань ерөнхий нэг дутагдалтай тал нь аливааг хэтэрхий хийсвэрээр, хэтэрхий томоор харж сэтгээд байдагт юм болов уу гэж бодогдож байлаа. Хийж чадахааргүй том том юм яриад, тэгээд мэдээж хийж чадахгүй. Японд ийм том юм ярьсан хүнтэй бараг таарч байгаагүй. Тэд хийж чадах хэмжээндээ л бодож сэтгээд, тэрнийхээ дагуу төлөвлөөд бүгдийг хийдэг.
Гэхдээ бусдыг шүүмжлэлтгүй би ч бас тийм байсан. Одоо ч тэр хэвээрээ байж магадгүй. Японд групп ворк хийхээр л судлах боломжгүйг нь мэдсээр хэрнээ аягүй томоор сэтгээд ерөөсөө болдоггүй байсан юм. Магадгүй энэ нь 抽象的 (Abstract, Хийсвэр), 具体的 (Concrete, Бодит) хоёр сэтгэлгээний ялгаа байх л даа. Энэ хоёрыг ялгаж ойлгох гэж би бас хөөрхөн будилдаг байсан даа.
Анх Японд очоод яагаад бизнес сурмаар байгаагаа бич гэхэд, энэ нь их хэрэгтэй мэргэжил, надад таалагддаг, Монголд энэ салбарын хөгжил хэрэгтэй гээд л ярьлаа. Япон багш толгой сэгсрээд л, наадах чинь чиний шалтгаан биш хэтэрхий хийсвэр байна яг өөрийнхөө яагаад ингэж шийдсэнээ бодит жишээгээр бич гэлээ. Бодоод бодоод үеийнхэн маань ихэнх нь энэ чиглэлээр суралцах гэж байгаа. Бусдаас онцгой авьяас болон хүчтэй хүсэл эрмэлзэл байхгүй байсан болохоор л яг үнэндээ урсгалаа дагаж энэ мэргэжлийг сонгосон гэхээс өөр хариулт бодож чадахгүй байлаа. Гэхдээ сайн бодсоны эцэст, дунд ангид байхдаа утасны гэр болон цүнх нэхэж зардаг байсан, том болоод бизнес эрхэлж, улс орондоо баялгийг бүтээнэ гэж бичээд нэг юм багшийн сэтгэлд нийцэж билээ.
Анх Японд очоод яагаад бизнес сурмаар байгаагаа бич гэхэд, энэ нь их хэрэгтэй мэргэжил, надад таалагддаг, Монголд энэ салбарын хөгжил хэрэгтэй гээд л ярьлаа. Япон багш толгой сэгсрээд л, наадах чинь чиний шалтгаан биш хэтэрхий хийсвэр байна яг өөрийнхөө яагаад ингэж шийдсэнээ бодит жишээгээр бич гэлээ. Бодоод бодоод үеийнхэн маань ихэнх нь энэ чиглэлээр суралцах гэж байгаа. Бусдаас онцгой авьяас болон хүчтэй хүсэл эрмэлзэл байхгүй байсан болохоор л яг үнэндээ урсгалаа дагаж энэ мэргэжлийг сонгосон гэхээс өөр хариулт бодож чадахгүй байлаа. Гэхдээ сайн бодсоны эцэст, дунд ангид байхдаа утасны гэр болон цүнх нэхэж зардаг байсан, том болоод бизнес эрхэлж, улс орондоо баялгийг бүтээнэ гэж бичээд нэг юм багшийн сэтгэлд нийцэж билээ.
Магадгүй энэ сэтгэлгээний ялгаа нь боловсролын системдээ байж болох юм. Монгол гэлтгүй хөгжиж буй бусад орны хүмүүст ч энэ дутагдал байх шиг харагдсан. Гэхдээ өөр талаас нь харвал энэ нь дутагдал биш эсрэгээрээ давуу тал ч байж болох юм. Хууль дүрмийнхээ дагуу үүргээ сайн биелүүлээд явж байхад, элдэв эрсдэлгүй сайхан амьдарч болох өндөр хөгжилтэй оронд төрж өсөхөөрөө хүн хэтэрхий систэмтэй, муугаар хэлвэл хэтэрхий хайрцаган дотор сэтгээд байдаг болчихдог байж болох юм. Ингээд бодохоор системлэг сэтгэлгээ, бүтээлч сэтгэлгээ хоёр маань урвуу хамааралтай зүйл үү? Эсвэл хийсвэр сэтгэлгээ, бүтээлч сэтгэлгээ хоёр маань өөр зүйл үү? Ямартай ч улс орны хөгжил хүмүүсийн сэтгэлгээнд нөлөөлдөг, мөн улс орон ямар хөгжлийн түвшинд явж байгаагаас шалтгаалаад түүнд хэрэг болох хүмүүсийн сэтгэлгээний түвшин ч өөр бололтой.
Эцэст нь хэлэхэд Монголд боловсорсон хүмүүс ихэвчлэн систэмлэг бус хийсвэрээр сэтгэдэг, энэ нь өнөөдрийн нийгэмд аливаа ажил хийж бүтээхэд саад болоод байгаа нэг дутагдал юм гэдгийг л анзаарснаа бичих гэж оролдлоо. Хүн бүр чадах хэмжээндээ нийгэмдээ хандсан жижиг гэлтгүй зүйлсийг бодож сэтгээд, тэрнийгээ тасралтгүй хэрэгжүүлээд явбал, улс орон минь ч хурдан хөгжих болов уу.
Эцэст нь хэлэхэд Монголд боловсорсон хүмүүс ихэвчлэн систэмлэг бус хийсвэрээр сэтгэдэг, энэ нь өнөөдрийн нийгэмд аливаа ажил хийж бүтээхэд саад болоод байгаа нэг дутагдал юм гэдгийг л анзаарснаа бичих гэж оролдлоо. Хүн бүр чадах хэмжээндээ нийгэмдээ хандсан жижиг гэлтгүй зүйлсийг бодож сэтгээд, тэрнийгээ тасралтгүй хэрэгжүүлээд явбал, улс орон минь ч хурдан хөгжих болов уу.
No comments:
Post a Comment